(یادداشت امروزم در دنیای اقتصاد) هیچ فعالیت اقتصادی در دنیای امروز بدون وجود زیرساختهای لازم ممکن نیست. اما پیشرفت فن آوری و تحولات دنیای تجارت این زیرساختها را تغییر داده و می دهد. امروز برای مدتی کوتاه جهان در حال توسعه فرصتی پیدا کرده است تا در زیرساختهای اقتصادی از جهان توسعه یافته پیشی بگیرد. آیا این هم فرصتی از دست رفته خواهد بود؟
برای کسانیکه در ایران سفر کرده اند کاروانسراهای قدیمی منظره ای عادی هستند. این بناهای مستطیلی شکل که در هر گوشه بارو مانندی دارند مسکن و محل استراحت کاروانها و مسافران خسته دل بودند. اگر به تاریخ نگاه کنیم این کاروانسراها وجود جاده ابریشم را ممکن کردند و عصر طلایی تجارت ایران را رقم زدند. این عصر با افول دولت صفوی و پیشی گرفتن تجارت دریایی پایان یافت. راه چین نه از ایران که از بنادر هند می گذشت و بریتانیا بر دریاها فرمان می راند. هنوز بسیاری هستند که آرزو دارند جاده ابریشم جدیدی ایران را به اوج آن روزها بازگرداند.
زمانی که دنیا انقلاب صنعتی را پشت سر گذاشت، بنادر، خطوط راه آهن، تلگراف و بعدا تلفن و بزرگراهها شریانهای اقتصادی کشورها بودند. مهم نبود که در کجای دنیایید بدون راه آهن توسعه اقتصادی ممکن نبود. . اولین وامی که بانک جهانی تصویب کرد برای بازسازی خطوط راه آهن در کشورهای آسیب دیده از جنگ جهانی دوم بود. با پیشرفت جوامع در قرن بیستم بیمارستانها، مدارس و دانشگاهها و مراکز آموزشی به این زیرساختها اضافه شدند. تفاوت و شکاف بین کشورهای توسعه یافته و جهان سوم هر روز بیشتر و بیشتر شد. همه برنامه های توسعه پایدار بر گسترش و توسعه زیرساختها تاکید می کردند. اما توسعه زیرساختها کاری پر هزینه بوده و هست. درآمدهای اندک کشورهای در حال توسعه برای پر کردن این شکاف کافی نبود.
اما حالا جهان در آستانه فرصت دیگریست. این روزها هیات مدیره شرکتها به راه آهن اهمیت می دهند اما مهمتر از راه آهن تعداد برجهای مخابراتی کشورهاست. این که سیستم مخابراتی تا چه حد پیشرفته است و پهنای باند اینترنت تا چه حد توان حمل اطلاعات را دارد. انگار در لابلای روزهایی که می گذرند شکافی ایجاد شده است تا کشورها بتوانند زیرساختهای اقتصادی خود را قرن بیست و یکمی کنند بدون آنکه نگران قرن بیستم باشند. موفقیت برزیل، هند، ترکیه و مالزی تا حد زیادی مدیون موقعیت شناسی این کشورها در بهره وری از این فرصت است.
از این دید توسعه زیرساختهای مخابراتی و ارتباطی مورد نیاز شبکه جهانی اینترنت در کشور ارتباط تنگاتنگی با توسعه پایدار اقتصادی و رسیدن به جایگاه منطقه ای در خور ایران پیدا می کند. ما فرصتی داریم که نه تنها به کشورهای دیگر بپیوندیم بلکه در زمره پیشتازان قرار بگیریم. جاده ابریشم امروز ما نه از آسیای مرکزی بلکه از شبکه جهانی اینترنت می گذرد. باعث تاسف است که نیازهای کوتاه مدت و نگرانیهای بی پایه گذرا چشمان ما را به این افق طلایی بسته است. شاید برای همین است که حسی به من می گوید این فرصت هم در هزار خم ادارات و کوته بینی دیوانسالاران ما گم خواهد شد و ما تنها آه حسرتی خواهیم داشت.
پ.ن. عکس بقایای کاروانسرای سفیدآب در استان خراسان رضوی از وبسایت وفاق.
سر خیابان فرصت 
Infrastructures are inevitably important in economic development; they considerably provide new opportunities, capacities and growth possibilities for sure. However, the essence of such developments would not be merely limited to infrastructure. Social policies and global trends may reduce their effect drastically. In general social developments (laws, culture, human capital, etc.) are prior to physical infrastructure developments to achieve the goals efficiently.
Ali Jaan, you are right and there is not one single factor. However the purpose was to emphasize the significance of one missing link right now.