در جلسه پایانی اولین کنفرانس اقتصاد ایران در دانشگاه ایلینوی ساعتی به گفتگو درباره پژوهش و تحقیق درباره اقتصاد ایران اختصاص یافت. در پانل این بحث پیشکسوتانی مانند دکتر هاشم پسران از دانشگاه کمبریج، دکتر حسن حکیمیان از دانشگاه سیتی لندن، دکتر جواد صالحی اصفهانی از دانشگاه ویرجینیا تک و دکتر فیروز گهوری از دانشگاه ایلینوی (اسامی بر اساس حروف الفباست) شرکت داشتند.
درباره تحقیق درباره اقتصاد ایران از چند جنبه صحبت شد. دکتر هاشم پسران توصیه کرد که در مرحله اول توسعه این تحقیقات استفاده از روشها و متدهای موجود باعث تولید کارهایی خواهد شد که از نظر کاربردی حائز اهمیت خواهند بود. این تحقیقات با تخمین مدلهای موجود و تحلیل داده های آماری راه را برای تحقیق نظری و بسط روشهای علمی برای تحقیقات اقتصادی در ایران هموار خواهند کرد. همچنین چه بسا نتایج این تحقیقات مشوق پژوهشهایی گردند که توسعه نظری علم اقتصاد را بدنبال داشته باشند.
دکتر جواد صالحی اصفهانی با ذکر تجربیات خود دراستفاده از داده های آماری در ایران یادآور شد که استفاده از این داده ها و بررسی کیفی و کمی آنها خود گامیست در اعتمادسازی در مجامع علمی و تثبیت اعتبار علمی این اطلاعات. دکتر فیروز گهوری از مشکلات چنین تحقیقاتی در فضای دانشگاهی خارج ازایران صحبت کرد و اینکه چگونه برای اقتصاددانان تازه فارغ التحصیل که به دنبال کسب کرسی استادی هستند کار در چنین زمینه ای مشکل خواهد بود. ایشان یادآور شدند که ایجاد علاقه در محیطهای علمی و چاپ نتایج چنین تحقیقاتی در مجلات معتبرعلمی می تواند مشوق اقتصاددانان جوان بیشتری به کار بر روی اقتصاد ایران باشد. دکتر حسن حکیمیان به افزایش علاقه در مجامع علمی به تحقیق درباره ایران و نسل جوان محققان اشاره کرد و ابراز امیدواری کرد که این امر و برگزاری مجامعی مانند ان کنفرانس تاثیر مفید و مولدی بر روند پژوهشهای اقتصادی در ایران داشته باشد.
مجموع بحث و پرسشهای حاضران را می توان در این نکات خلاصه کرد:
– گام اول توسعه تحقیقات اقتصادی در ایران توسعه پژوهشهای کاربردیست. در این مرحله پژوهشگران با استفاده از تکنیکهای موجود بر روی موضوعات مورد علاقه کار می کنند تا نتایجی برای مقایسه با نتایج تحقیقات مشابه در سایر کشورها در اختیار داشته باشند.
– تحقیقاتی که از داده های آماری استفاده می کنند باید بکوشند با رعایت استانداردهای علمی و تستهای موجود کیفیت داده ها و دقت آنها را اثبات و بررسی کنند. چنین تحقیقاتی ضمن معرفی منابع موجود باعث ایجاد اعتماد در مجامع علمی به داده های آماری اقتصاد ایران خواهد شد و چه بسا پژوهشگران دیگر به استفاده از این داده ها در تحلیل روند توسعه در سایر کشورها تشویق شوند.
– انتشار نتایج در مجلات معتبر که از فیلتر داوری استفاده می کنند، ضروریست. این امر لازمه نهادینه شدن تحقیق درباره اقتصاد ایران است. خوب نوشتن و بهره بردن از ابزارهای تحلیلی باعث تسهیل چنین امری خواهد شد.
مسلما آمار مرکز ملی آمار و نیز بانک مرکزی نمی تواند چندان هم دور از واقعیت باشد.
اما آیا در این نشست هیچ مقاله ای که نه در موضوعی کلی بلکه سرفصلی خاص از اقتصاد ایران را بررسی کرده باشد هم ارائه شد؟
در جلسات کفرانس، که دو روز برقرار بود، تحقیقات مختلفی درباره موضوعات مختلف اقتصادی در ایران ارائه شد. از جمله بررسی متغیرهای کلان اقتصاد ایران، مطالعه بازار خودرو و قیمت گذاری در آن، توزیع درآمد، تحولات خط فقر، توسعه آموزشی و سایر مسائل. یادداشتم را درباره این کنفرانس برای اطلاعات بیشتر ملاحظه کنید.