چهارصد فروند هواپیما

برای شماره هجدهم هفته نامه حمل و نقل نوشتم. امیدوارم این خرید با توجه به کارکردهای بازار و خوداتکایی شرکتهای هواپیمایی صورت بگیرد.

خیلی راحت می توان عاشق پرواز شد. پرواز برآیند مهندسی، طراحی، قدرت موتور، مهارت هوانورد  و شرایط  هواست. حتی قدرتمندترین هواپیماها و ورزیده ترین خلبانان در هوای بد ناتوان از پروازند. در بعد اقتصادی فعالیت خطوط هوایی هم این تعادل برقرار است: موفقیت تجاری هر شرکت هوایی و رشد اقتصادی صنعت هواپیمایی برآیندیست از ویژگیهای مدیریتی، ناوگان هوایی و فضای کسب و کار. در فضایی آلوده به دخالتهای دولت و بدون نظام مناسب قیمت گذاری حتی بهترین مدیران و مدرنترین ناوگانها نمی توانند یک موفقیت اقتصادی به ارمغان بیاورند. اینجاست که باید از خود بپرسیم صنعت هواپیمایی چقدر آماده جذب 400 فروند هواپیمای جدید است؟

واقعیت اینجاست که بسیاری از اوقات مهندسی یک صنعت جایگزین درک شرایط بازار و نیروهای فعال در شکل دادن به تعادل در بازار می شود. در حالیکه صحبت از  توانایی جذب 400 فروند هواپیما در کشور است و موفقیت اخیر شرکت تحریم شده ماهان در جذب هشت فروند هواپیمای ایرباس نظرها را به این بازار پر جنب و جوش جذب کرده است خبری از اصلاح نظام قیمت گذاری و مدیریت بدهی انباشت شده شرکتهای هواپیمایی نیست.

شکی نیست که نوسازی ناوگان فعلی باعث افزایش کیفیت پرواز و بهبود شاخصهای ایمنی پروازی در کشور می شود. همچنین شکی نیست که توان خرید 400 فروند هواپیما خبر از توانمندی اقتصادی می دهد و می تواند برای کشورهای طرف مذاکره ایران امتیازی چشمگیر به شمار بیاید. با اینحال در این هم شکی نیست که برای موفقیت صنعت هواپیمایی تنها خرید 400 فروند هواپیمای جدید کافی نبوده و نمی باشد.

در شرایط فعلی صنعت با توجه به حجم بدهیهای انباشت شده، الگوی فروش بلیط، ساختار مدیریت مالی در شرکتهای هوایی فعال در صنعت هواپیمایی کشور و نظام قیمت گذاری بلیط بنظر نمی رسد که ورود این 400 فروند هواپیما به آسمانهای کشور به سود شرکتهای هواپیمایی بیفزاید. بلکه حتی با افزایش هزینه های تعمیر و نگهداری در حضور درآمد ثابت می تواند به زیان انباشته این شرکتها اضافه کند.

اینجاست که باید یادآور شد که تنها خرید هواپیما کافی نیست و برای آنکه صنعت هواپیمایی در کشور یک موفقیت اقتصادی هم باشد باید در فضای کسب و کار تغییراتی جدی ایجاد کرد تا شرکتهای هواپیمایی سودآفرین باشند. برای تحقق این هدف باید به نیروی تقاضای بازار داخلی برای سفرهای هوایی تکیه کرد و دست شرکتهای هواپیمایی را برای رقابت با یکدیگر بازگذاشت.

 از سوی دیگر خرید این 400 فروند هواپیما فرصت بسیار مناسبی برای اصلاح نظام مالی حاکم بر شرکتهای هواپیمایی با هدف جذب سرمایه گذاری خارجی در این صنعت است. ایران بزرگترین بازار هواپیمایی خاورمیانه است و با نزدیک به 80 میلیون جمعیت و تقاضای فزاینده خارجی برای سفر به ایران صنعت هواپیمایی ایران می تواند با قیمتهای رقابتی بازده خوبی را به سرمایه گذاران خارجی وعده بدهد. هدف نباید تنها خرید هواپیما باشد بلکه باید اجرای اصلاحاتی باشد که نوسازی ناوگان بخشی از آن است.

تاکید دولتمردان و امیدواریشان به جذب 400 فروند هواپیمای مدرن بعد از پایان تحریمها قابل درک است ولی برای موفقیت در این جذب و سودآفرین بودنش خوب است مانند هر هوانورد خوبی به شرایط جوی هم توجه کنند تا موفقیت این پروژه تضمین و منافعش برای اقتصاد کشور و صنعت هواپیمایی حداکثری باشد.