گنج یابی یا اشتغال زایی

گنج یعنی چه؟‌ همه ما از این واژه یک تصویر ذهنی داریم که معمولا شامل سکه های طلا و تاجهای جواهرنشان است. گنج برای ما یعنی یک انبان یا صندوق پر از طلا که در گوشه ای پنهان است‌ و ما فقط باید آنرا بیابیم و از زمین دربیاوریم و خرجش کنیم تا زندگی شیرین بشود. در نتیجه چه اشکالی دارد اگر مجسمه ای را منفجر می کنیم، سقفی را خراب می کنیم گنبدی را در هم می شکنیم. گنجی در کار است که ما را به سرزمین رویاهایمان می رساند. اما چرا فقط از کابوسی به کابوس دیگر می رسیم؟ دلیلش ساده است سکه های هر گنجی روزی تمام خواهند شد و کابوس باز خواهد گشت. راستش راه هیچ رویایی از تخریب نمی گذرد.

اما در کنار این واقعیت واقعیت دیگری هم وجود دارد و آن فقر است. و سودایی بهتر از توهم یک گنج وعده رهایی از آنرا نمی دهد. تا فقر هست کسانی هستند که باور می کنند در سنگی می توان طلا یافت. حتی اگر از نظر مهندسی نتوان هیچ جور تصور کرد که چطور می توان در دل این سنگ طلایی جا داد.  واقعیت دیگر این است که ارگانهای دولتی به تنهایی نمی توانند از میراث فرهنگی کشور محافظت کنند. دستگاه اداری و نهادهای گوناگون هر کدام مسایل دیگری دارند که اولویت بیشتری دارند و منابع خود را مطابق این اولویتها تخصیص می دهند. با انگیزه برای غارت میراث فرهنگی باید با ایجاد انگیزه برای حفظ‌ آن مقابله کرد.

در کنار همه طرحهای کارآفرینی می توانیم به طرحی فکر کنیم که به مردم درباره استفاده اقتصادی از میراث فرهنگی و زیست محیطی محل سکونتشان آموزش دهد. این برنامه می تواند به شوراهای شهر و روستا یاد بدهد که چگونه می توانند ویرانه ها و دخمه ها را به محل کسب درآمد،‌ایجاد اشتغال و منبع تامین هزینه های جامعه شان تبدیل کنند. می تواند به اهالی شهرهایی مانند زواره بیاموزد که گنبدی مینایی ولی کوچک هم به خدا نزدیکتر است و هم می تواند هنردوستان و جهانگردان را از اقصا نقاط به شهر آنها بکشاند تا ذره ای از میراث فرهنگی و عرفانیشان را درک کنند و شریک نیایشهایشان باشند. شاید وقت آن رسیده است که برای حفاظت از میراث فرهنگی به نقش آن در ایجاد اشتغال برای کسانی فکر کنیم که برای رهایی از فقر ممکن است به تخریبش روی بیاورند.