درسهای سالی که گذشت

آخرین یادداشتم برای ستون نگاه نخست روزنامه جهان صنعت در سال 1393.

سال 1393 رو به پایان است. نوروز در راه است و خسته از سالی پر حادثه امیدوار به شادی برخاسته از ایام نوروزی آماده سال نو می شویم. ولی سالی که گذشت چه سال پر ماجرایی بود!

سال 1393 را بسیاری از ما بخاطر خواهیم سپرد. سالی که سرشار از رویدادهای منطقه ای و جهانی و مکاشفه های درونی بود. برای مردم ما، مردم سختکوش و ساده دل ما سال 1393 به دلایل چندی سالی فراموش نشدنی خواهد بود.

اول آنکه در سال 93 برای اولین بار همه سترگی کار در پیش رو را باور کردیم. گرچه بسیاری امیدوار بودند با تعویض مستاجر خیابان پاستور آراستگی و پیراستگی به روند فعالیتهای اقتصادی کشور بازگردد در سالی که رو به پایان است همه باور کردند که فساد اداری گسترده تر از آنست که فکر می کردند. نگاهی به روند بی نظمیهای مالی کشف شده نشان می دهد بی اندامیها و زیاده وری ها و استفاده از روابط دیگر رویدادهایی مجزا نیست بلکه متاسفانه به نوعی عادت و سنت تبدیل شده اند که مبارزه با آنها به اراده ای سیاسی و عزمی جزم نیاز دارد. در سال 1394 دیگر می دانیم که تغییر در راس هرم دولت به معنای تغییر رویه های اداری نیست. همه ما هزینه سنگین فساد اداری را لمس کرده ایم. ما می دانیم که فساد اداری با گسترش بیکاری و کاهش شور و نشاط اقتصادی برای گروه کوچکی سود می آفریند ولی به همه ما آسیب می زند.

دوم برای اولین بار به یمن گسترش شبکه های اجتماعی و خبری مردم در جریان لحظه به لحظه تحولات روابط بین الملل کشورمان قرار گرفتند. کسانیکه که فکر می کردند یک گردش قلم یا یک تلفن از کاخ سفید می تواند دنیا را تغییر دهد درک کردند و دیدند که فرآیند برقراری ارتباط و گسترش منافع اقتصادی – سیاسی کشور فرآیندیست چند بعدی و پیچیده. برای اولین بار بسیاری از مردم درک کردند که تحریمها به بهانه برنامه هسته ای اعمال شده است ولی در واقع برآیند انگیزه ها و حافظ منافع چندین کشور بوده است. واقعیتیست که بسیاری از مشتاقان تحریم کشورهای دوست و همسایه بوده و هستند که از خاکریز تحریم برای مهار اقتصادی ایران استفاده کرده اند تا فضای منطقه را به سود اقتصادهای خود تغییر دهند. در پایان سال 1393 مردم ایران با درک و شناخت بیشتری از فضای دنیای روابط بین الملل آماده سال 1394 می شوند. بسیاری با هزینه های واقعی بیخردیها  آشنا هستند و می دانند دستاوردهای این عرصه آسان به دست نمی آیند.

سوم باورکردنی نبود ولی اتفاق افتاد. به یمن تلاشهای بی وقفه در عرصه جهانی، تغییر واژه ها و تاکید بر هویت مان اتفاق افتاد. برای اولین بار در سی و پنج سال گذشته تعداد جهانگردان عازم ایران از تعداد ایرانیان عازم خارج پیشی گرفت. صحبت کردن با لحنی مقتدرانه ولی به زبان جهانی دیپلماسی و استفاده هوشمندانه و خودجوش از شبکه های اجتماعی تصویر رسانه ای ایران را در دنیای غرب به چالش کشید. صدها نفر برای بازدید از کشوری که گزارشهای خبری از آن بد بوده و هست ولی مردمش در عکسها می خندند و مهمانوازند عازم کشور ما شدند. همه دیدیم که حتی با وجود تحریمها می توان حجم فعالیت اقتصادی را افزایش داد اگر به اصول بازار پایبند باشیم و بر نقاط قوت اقتصادمان تاکید کنیم. ما هنوز می توانیم، حتی اگر یک شبه نتوانیم ولی هنوز می توانیم.

این واقعیت که با وجود تحریمها حجم مبادلات خارجی افزایش یافته است و ایران شریک تجاری بسیاری از کشورهاست به این واقعیت تاکید می کند که در عرصه اقتصاد تحول از خود  و از درون کشور آغاز می شود. حالا می توان به اثر مثبت حذف تحریمها و حداکثری بودن لغو آنها بر اقتصاد امیدوار بود. سال 1394 در راه است و بنظر می رسد سالی خواهد بود که رعایت منطق اقتصادی نه یک هدف بلکه یک اصل همگانی و پذیرفته شده خواهد بود. در آستانه نوروزی دیگر این را به فال نیک می گیریم.