یونانی ها هدایا را می خواهند

ستون نگاه نخستم برای روزنامه جهان صنعت درباره یونان و ماجراهایش.

مردم یونان با خواندن سرودهای انقلابی پیروزی حزب چپگرا و عوامگرای سیریزای را در انتخابات جشن گرفته‌اند. به قول نویسنده خوش‌ذوق اکونومیست «هشیار باشید: مردم یونان به هدایا رای دادند» اشاره‌ای به داستان تروا و یونانیانی که با حمل هدایا مدافعان تروا را فریب دادند؛ اما بین پیروزی در انتخابات و موفقیت در اقتصاد تفاوت عمده‌ای وجود دارد.اینکه عوامگرایان بتوانند مردم را به پای صندوق‌های رای بیاورند جای تعجبی ندارد. سیاستمداران تنها گروهی هستند که همیشه به مردم وعده می‌دهند با هزینه کمتری می‌توانند بیشتر داشته باشند؛ امری که خلاف منطق اقتصادی و نایابی منابع است. در یونان 2015 مردمی خسته از ریاضت اقتصادی پای صندوق‌های رای رفتند که باور نکرده بودند مسایل اقتصاد یونان متعلق به یونان است.برای مردم یونان که سختی‌های ریاضت اقتصادی ناشی از استانداردهای جدید انضباط مالی را پذیرفته‌اند طبیعی است که دربرابر کاهش سطح درآمد و رفاه اجتماعی مقاومت کنند. مردم کشورهای عضو اوپک به زودی احساس مشابهی را در نتیجه کاهش بهای نفت تجربه خواهند کرد. شاید مردم یونان فکر می‌کردند که اتحادیه اروپا قرار بوده است یک خانواده یونانی بزرگ باشد که اشتباهات فرزندانش را می‌بخشد و هزینه خطاهای آنها را پرداخت می‌کند. برای مردم آلمان اما اتحادیه اروپا قرار است یک شراکت بزرگ و سودبخش باشد که در آن هزینه اشتباهات دیگران را اعضای ثروتمند پرداخت نمی‌کنند.پیروزی سیریزای در انتخابات تغییری در تعهدات مالی یونان نداده است. گرچه در هفته‌های اول دولتمداری نخست‌وزیر یونان، آلکسی سیپراس و وزیر دارایی‌اش یانیس وارفاکیس، کوشیدند که بگویند تسلیم طلبکاران نخواهند شد ولی خیلی زود بازارهای مالی آتن، مادرید، رم و پاریس نشان دادند که دوران ژست‌های سیاسی در مبادلات مالی در چارچوب اتحادیه اروپا گذشته است. زمانی که تازه به قدرت رسیده‌های آتن بر شعارهای خود تاکید می‌کردند سقوط بازار آتن به آنها یادآور شد که هرگونه سیاست‌زدگی به کاهش بیشتر ارزش دارایی‌های یونانیان و افزایش فرار سرمایه منجر خواهد شد و شعارهای انتخاباتی معمولا بازارها را آرام نمی‌کنند.بازارهای اروپا هفته پیش آرام‌تر بودند و حتی بازار آتن به خبر تلاش دولت جدید برای رسیدن به تفاهمی با طلبکارانش واکنش مثبت نشان داد. در حال حاضر حرف از شرایط جدید نیست بلکه حرف از یک توافق موقت است تا دولت بتواند درباره شرایط وام‌های دریافتی مذاکره کند. مهلت دولت یونان برای شروع بازپرداخت وام‌هایش آخر ماه فوریه، کمتر از سه هفته دیگر است. یونان باید در تابستان 1394 پرداخت هفت میلیارد یورو از اوراق قرضه خود را شروع کند. وزیر انقلابی دارایی این روزها دیگر بازارها را تحریک نمی‌کند بلکه می‌خواهد «همه در اروپا آرام بشوند» و مهلت بیشتری به او بدهند. شعارهای انقلابی یانیس وارفاکیس یک هفته دوام آوردند.
یکی از دلایل آرام شدن و آرامش‌طلب شدن وارفاکیس این واقعیت است که عرضه پول در یونان از سال 2008 در حال کاهش بوده و بانک‌های یونان برای عملیات خود به بانک مرکزی اتحادیه اروپا وابسته هستند. بانک مرکزی اروپا European Central Bank) ECB )
می‌تواند با توافق پرداخت‌ها به بانک‌های یونان اقتصاد این کشور را دچار بحرانی کند که در برابر آن ریاضت اقتصادی و رکودش هیچ به نظر بیایند. دولت جدید یونان به نظام بانکی اروپا احتیاج دارد و گرچه اقتصاد یونان کاهش ارزش یورو را به دنبال داشته است ولی به نظر می‌رسد این روزها یونانیان به یورو بیش از اروپاییان به یونان برای حفظ یورو احتیاج دارند.
برآیند این واقعیت‌های اقتصاد، لحن مذاکرات و سخنرانی‌های اعضای حزب پیروز را تغییر داده و آرامش را به بازارها بازگردانده است. یونانیان اما هنوز هدایا را می‌خواهند و حزب سیریزای و متحد راست افراطی‌اش، آنل باید یک کشور بحران‌زده را اداره کنند و هر دو حزب متوجه شده‌اند که این کار بدون اتحادیه اروپا ممکن نیست.