رانت: درآمدی که بیش از هزینه مورد نیاز برای استخدام عوامل تولید کالا و خدمات است.
در واقع رانت درآمدیست که نه بخاطر فعالیت تولیدی بلکه بخاطر ساختار انحصاری بازار و فقدان رقابت بدست می آید. انحصارگری (monopolist) که می تواند بهایی بیشتر ازحاشیه هزینه تولید دریافت کند این توانایی را مدیون فقدان رقبا و کالاهای جایگزین است و نه مرغوبیت کالایش. طبیعیست که انحصارگر برای حفظ این انحصار حاضر به صرف منابع و هزینه کردن است، منابعی که باید برای تولید صرف گردند. نتیجه این رفتار رانت خوارانه (Rent Seeking Behavior) اتلاف بیشتر منابع و کاهش بهره وری اقتصادی جامعه است.
در سیستمهای اداری تمرکزگرا زیانهای رفتار رانت خوارانه ابعاد تازه ای پیدا می کنند. در این سیستمها نه بنگاههای تولیدی بلکه نهادهای اداری به رقابت بر سر منابع، سهم از بودجه عمومی و قلمرو انحصاری خود مشغول هستند. ایشان لازم نیست از انحصارات طبیعی برخوردار باشند، بلکه با استفاده از مقررات دولتی و قدرت قانونگذاری خود می توانند موانع لازم را ایجاد کنند. یک ناظر بیطرف معمولا از حجم مقررات دولتی که برای حفظ چنین انحصاراتی وضع می شوند، متعجب می شود. دستگاههایی در این رقابت بودجه عمومی و فرصتهای توسعه را قربانی می کنند افزایش رفاه عامه و تقویت زیرساختهای توسعه اقتصادی و اجتماعی جامعه هدف اصلی و دلیل وجودیشان می باشد. جالب اینجاست که این رقابتها نه تنها منابع محدود اقتصادی را به هدر می دهند بلکه باعث مختل شدن روند توسعه می شوند.
دردآور دلایلیست که برخی از دیوانسالاران برای این تصمیمات خود می آورند. این دلایل پیش از آنکه مستند به تحقیق علمی باشند بیشتر گرته برداری از کلیشه ها و باورهای نادرست هستند. امری که چندان اشکالی ندارد اگر بیاد بیاوریم هدف تنها توجیه تصمیمات اتخاذ شده است و گرنه دلایل واقعی معمولا انگیزه های این دیوانسالاران برای دفاع از قلمروی اداری خود و حفظ انحصارات سازمانی نهادهایشان می باشند. در نتیجه مهم نیست که انحصار دفاتر گمنام محلی مطرح باشد یا دانشگاههای ممتاز دیوانسالاران همیشه وهمه جا دیوانسالار هستند. و برای دفاع از این منابع روشها مشابهی را انتخاب می کنند که بیشتر تخریبی هستند. متاسفانه جوامع مختلف هزینه این رفتار نابخردانه را با کندی و انحراف روند توسعه شان می پردازند.